مالکیت محصولات و بناها و تأسیسات مورد نیاز

مالکیت محصولات و بناها و تأسیسات مورد نیاز

یکی از سئوالات و شبهه های مهم مالکیت محصولات و بناها و تأسیسات مورد نیاز این است که: در صورت کاشت درختان میوه و گیاهان مزروعی و خوراکی در فضاهای عمومی معابر و بوستانها و جنگلکاریها، مالکیت میوه‏ها و محصولات زراعی چگونه خواهد بود؟ جواب این سئوال آسان است و مالکیت این محصولات با توجه به شرایط می تواند متفاوت باشد.

۸ – ۱- مالکیت میوه‌ها و محصولات فضاهای سبز

هداف زیست محیطی ربطی به مالکیت میوه‌ها ندارند. همان‌طور که در روایت وارد شده صرف نظر از مالکیت میوه‌ها اگر پرنده و حیوان آن را بخورد، باز باعث تنوع زیستی و ازدیاد جانداران می‏شود. حتی اگرکسی آن‌ها را تلف کند بازهم برای حاصل‏خیزی زمین و زیاد شدن رطوبت زمین فایده دارد. در اهداف کلان اقتصادی هم مالکیت مهم نیست؛ یعنی میوه‌های درختان چه توسط مالک آن برداشت شود و چه مردم بخورند وچه دزدان بدزدند، به هرحال به سبد غذایی مردم اضافه می‏شود و به همان اندازه از نیاز واردات کشور کاسته می‏شود. در حقیقت، مالک واقعی درختان میوه و گیاهان مزروعی که در پارک‏ها، خیابان‏ها، معابر، موزه‌ها، میادین، پارک جنگلی‌های داخل محدوده شهری کاشته می‏شوند، مردم همان شهر‌ها هستند.

طبیعی است شهردار و مدیریت شهری به نمایندگی از عموم مردم آن شهر اختیاردار آن‌هاست و می‏تواند به عموم مردم اجازه برداشت بدهد به صورت مستقیم و رایگان یا به ایشان اجازۀ برداشت مستقیم باپرداخت مقداری وجه نقدی را بدهد، یا بین کارکنان شهرداری به رایگان تقسیم کند، یا در پارک‌ها در غرفه‌هایی به مردم بفروشد و یا در بازار بفروشد و پولش را جزو درآمد شهری به حساب شهرداری واریز کند. همچنین مدیریت شهری می‏تواند برداشت این میوه‌ها را به بخش خصوصی با مزایده واگذار کند و پول آن را جزو درآمد‌های شهری منظور کند .

هم اکنون شهرداری شیراز برداشت بهارنارنج‌ها و نارنج‌های معابر و خیابان‏ها و موزه‌های شیراز را با مزایده به بخش خصوصی واگذار می‏کند و شهرداری رودبار برداشت زیتون‌های خیابا‏ن‏ها را به بخش خصوصی با مزایده واگذار می‏کند و شهرداری تویسرکان برداشت گردوهای خیابان‏های شهر را به بخش خصوصی اجاره می‏دهد و شهرداری قمصر برداشت گل محمدی ورودی شهر را با مزایده با بخش خصوصی واگذار می‏کند.

مالک واقعی میوه‌ها و گیاهان مزروعی کاشته شده در جادهای بین شهرها وجنگل کاریهای دست کاشت در جنگل‌ها و مراتع و بیابان‏ها و در خارج از محدودۀ شهری کشور پهناور ایران، کل مردم ایران هستند.

دولت و ادارۀ منابع طبیعی به نمایندگی از کل مردم، اختیاردار آن‏ها است و می‏تواند یا به روستائیان اجازه برداشت رایگان بدهد مثل برداشت میوه‌های جنگلی خودرو که برای عموم رایگان است و یا خود منابع طبیعی بچیند و بفروشد و پولش را به خزانه دولت واریز کند و یا با اجاره به بخش خصوصی واگذار کند و پولش را به خزانه واریز کند.

مالک واقعی میوه‌ها و گیاهان مزروعی کاشته شده در ادارات دولتی و مؤسسات دولتی و مدارس و خوابگاه‌ها تابع همان اداره و مؤسسه است.

مالکیت این میوه‌ها در این اماکن به همان مالکیتی است که آن ساختمان دارد.

اگر این میوه‌ها در ادارات و مدارس و… کاشته شود طبیعتا رئیس و مسئول اداره اختیار دارد یا به رایگان به ساکنین و یا کارمندان اجازه برداشت مستقیم بدهد یا بین آن‏ها به رایگان تقسیم کند یا به آن‏ها در مقابل پرداخت پول بفروشد و یا این‏که در بازار بفروشد و پولش را به حساب عمومی آن اداره به عنوان درآمد آن اداره یا مؤسسه واریز کند.

مالک واقعی میوه‌ها و گیاهان مزروعی کاشته شده در محوطه‌های مؤسسات و شرکت‌های خصوصی و مجتمع‌های مسکونی، سهام داران و ساکنین آن مؤسسات و مجتمع‌های مسکونی هستند مانند سایر مشاعات به نحو مشاع به نسبت مقدار متراژ آپارتمانشان یعنی کسی که مالک ساختمان بزرگ‌تر است مالک بیشتر میوه و کسی که مالک ساختمان کمتر است مالک مقدارکمتر از آن و مسؤل مجتمع به نمایندگی از ساکنین اختیار دار آن‌هاست. البته با نظر ساکنین و رأی اکثریت ساکنین، می‏تواند به ساکنین اجازه برداشت مستقیم و رایگان بدهد یا میوه‌ها را برداشت کند و بین اهالی ساختمان به تساوی تقسیم کند و یا بفروشد و از شارژ ماهانه ساکنین کم کند.

خلاصه مالکیت این میوه‌ها بسیار روشن است و هر مکانی تابع نظر مسئول آن مکان است.

مالک واقعی میوه‌ها و گیاهان مزروعی کاشته شده در زمین‌های وقفی و نیز در حالتی که کسانی درختان میوه را در اماکن و زمین‌های غیر وقفی بکارند و وقف کنند، موقوفٌ علیهم هستند که می‏تواند این وقف، وقف عام برای همه مردم باشد یا وقف بر افراد خاصی شود.

که در این موارد اگر آن موقوفه متولّی داشته باشد اختیار دارش همان متولّی است و اگر متولّی ندارد، ادارۀ اوقاف به نمایندگی ازحاکم شرع اختیار دارآن است که باز هم یا به رایگان به عموم اجازه برداشت بدهد یا خودش برداشت کند و بفروشد یا این‏که به بخش خصوصی اجاره بدهد و پولش را خرج موقوفٌ علیهم بکند.

* آیا عموم حق دارند از میوه‌ها استفاده کنند!؟ یا هر کس باید چه مقدار از این ثمر را سهم خودش بداند؟

برداشت میوه‌ها برای مردم :

گفته می‏شود: برداشت میوه‌ها برای مردم می‏تواند حالات مختلف داشته باشد:

رایگان برای عموم: می‏تواند برداشت این میوه‌ها رایگان برای مردم باشد مانند جنگل‏های خودرو که مملوّ از میوه‌های جنگلی مثل انار، انجیر، تمشک و… هستند مانند نخلستان‏هایی که به دست مبارک حضرت علی × در مدینه منوّره احداث و وقف شده‏اند.

با ورود مسلمین به اروپا در ۱۳۰۰ سال قبل، مسجد عظیم جامع قرطبه (شهر کوردوبای فعلی اسپانیا) ساخته شد که یکی از شاهکارهای معماری اسلامی به شمار می‏رود. یک سوم مساحت مسجد به کاشت مرکبات و سایر میوه‌ها اختصاص یافته که فقرا و مسافران از آن استفاده کنند. متأسفانه این مسجد بعد از جنگ‌های صلیبی و شکست مسلمین، تبدیل به کلیسا شد، امّا هنوز مسلمین اهتمام دارند صحن البرتقال مسجد حفظ شود .حیاط مسجد مملوّ از نارنگی و پرتقال است و گفته می‏شود دو یادگار حضور هفتصد ساله مسلمین فقط گلدستۀ این مسجد بزرگ است و نیز حیاطِ مملوّ از میوۀ آن است.

پدران ما در کشور ایران سعی داشتند برای استفادۀ عموم مردم درختان میوه بکارند.

در جهان، کاشت میوه رایگان مطرح است ؛”Free Fruit” (میوه رایگان). در سیاتل آمریکا جنگل غذایی رایگان یا همان پارک میوه برای عموم مردم احداث شده است: “‌Seattle’s Edible Forest” (جنگل خوراکی سیاتل) و “Seattle’s urban food oasis”(منطقه غذایی شهری در سیاتل)

در تبلیغ احداث جنگل خوراکی در سیاتل نوشته‏اند:

Hungry? Just head over to the park. Seattle’s new food forest aims to be an edible wilderness.

«گرسنه هستی؟ کافی است به این پارک سر بزنید . هدف جنگل خوراکی جدید، ایجاد یک منطقۀ خوراکی است.»