درختان مثمر در روایات
در روایات هیچ توصیهای به کاشت درختان بیثمر، چمن یا گیاهان زینتی متداول نشدهاست. روایات اسلامی که ثواب و فضیلت درختکاری را بیان میکند ناظر به درختان مثمر است که نه تنها مضر نیست بلکه از هر جهت مفید است. به چند روایت اشاره میشود:
۱-۱–۲- صدقه بودن کاشت درختان
پیامبر| فرمود:
«مَن غَرَسَ غَرساً لَم يَأكُل مّنرهُ آدَمِيّ وَ لا خَلق مِن خَلقِ اللَّه إلّا كانَ لَهُ صَدَقَة؛[۱]
هر كه درختى بكارد هر بار كه انسانى يا يكى از مخلوق خدا از (میوه) آن بخورد براى وى صدقهاى محسوب شود.»
همان بزرگوار | فرمود:
«ما مِنْ مُسلم يَغْرِس غرْساً إلا كان ما أُكل منه له صدقة، وما سُرِقَ منه له صدقة، وما أكلَ السَّبُعُ منه فهو له صدقة، وما أكلَتِ الطيرُ فهو له صدقة ولا يَرْزَؤُهُ أحَد إلا كان له صدقة»[۲]؛
هیچ مسلمانی نهالی نمیکارد مگر آنکه هر موجودی که از آن استفاده کند، برای او صدقه شمرده میشود؛ و اگر به سرقت رود پاداش صدقه دارد؛ و اگر حیوانات بخورند یا پرندگان ببرند و یا به وسیله کسی تلف شود، باز هم صدقه شمرده خواهد شد.»
حتی اگر حیوانات میوه‌ها را بخورند یا سرقت شود یا تلف شود باز هم به کسی که آن درخت را کاشته ثواب میرسد. چون اگر حیوانات میوه‌ها را بخورند محیط زیست آباد میشود و بدن حیوانات در چرخه طبیعت وارد میشود، اگر سرقت شود، سارق یا میوه را خودش میخورد یا به خانواده اش میدهد یا میفروشد، در هر صورت به اندازه آن میوه نیاز جامعه بر طرف میشود حتی اگر آن میوه تلف شود بازهم به عنوان کود زمین را تقویت میکند و نیز آن درخت اکسیژن وارد هوا کرده است.
۲-۲-۱- زارع حقیقی
پیامبر گرامی اسلام| فرمود:
«لا يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ: زَرَعْتُ، وَلَكِنْ لِيَقُلْ: حَرَثْتُ فان الزارع هو الله؛[۳]
هيچ يك از شما نگويد : من زراعت كردم، بلكه بگويد: كشت كردم، بذر افشاندم، زيرا زارع حقيقي خداست.»
۱- ۳-۲- نفی گرسنگی و فقر با وجودآب و خاک
اگر طرح اسلام براي زمين و آب، اجرا شود همه زمين‌ها آباد ميگردد و همه مردم از سفره گسترده‌اي كه خداوند جهان در روي زمين گسترده است، بهره‌مند ميشوند و هيچ فقير و گرسنه‌اي در جامعه باقي نميماند، زيرا با وجود آب و خاك نباید انساني گرسنه بماند.
امير مؤمنان علي علیه السلام مي‌فرمود:
«مَنْ وَجَدَ مَاءً وَ تُرَاباً ثُمَ افْتَقَرَ فَأَبْعَدَهُ اللَّه؛[۴]
هر كس آب و خاك در اختيار دارد [يعنى نيروى طبيعى در اختيار دارد و نيروى انسانى خود را براي بهره‌برداري به كار نميبندد] و با فقر و گدايي روزگار خود را ميگذراند، نفرين و لعنت خدا بر او باد. »
پس اگر فردی یا خانواده ای یا کشوری آب و خاک داشته باشد و از آن استفاده نکند و یا در غیر کشاورزی به کار ببندد و مثلا درختان و گیاهان بی ثمر پرورش دهد و با این حال بیکاری و فقر داشته باشد سزوار نفرین خدا خواهد بود.
۱ -۲- ۴- بزرگترین کیمیا
امام صادق علیه السلام فرمود:
«الْكِيمِيَاءُ الْأَكْبَرُ الزِّرَاعَة؛[۵]
زراعت گرانبهاترین گوهر نایاب است.»
همان بزرگوارعلیه السلام فرمود:
«ازْرَعُوا وَ اغْرِسُوا فَلَا وَ اللَّهِ مَا عَمِلَ النَّاسُ عَمَلًا أَحَلَّ وَ لَا أَطْيَبَ مِنْهُ؛[۶]
زراعت كنيد و درخت بكاريد به خدا سوگند مردم كاري بهتر و پاكيزه‌تر از آن نكرده‌اند.»
[۱] – ابو القاسم پاينده، نهج الفصاحه چاپ چهارم، تهران، دنياى دانش، ۱۳۸۲ ش، ص ۷۵۶٫
[۲] – علاء الدين علي المتقي بن حسام الدين هندي، کنز العمال، مؤسسه الرساله، بیروت ۱۴۰۵ ه ۱۹۸۵ م، ج۳، ص ۸۹۶٫
[۳] – حسن بن فضل طبرسى، مجمع البيان، (انتشارات ناصر خسرو، تهران، ۱۳۷۲) ج۵، ص ۲۲۳، ذيل آيه ۶۴ سوره واقعه.
[۴] – محمد بن حسن حر عاملى، وسائل، (چاپ اول، مؤسسه آل البيت، قم ۱۴۰۹ ه ق) ج۱۹، ص ۳۴٫
[۵] – همان، ج۱۲، ص ۲۴٫
[۶] – همان، ج۱۳، ص ۱۹۳٫
