برج کبوتر مرغوبترین کارخانه کود سازی

برج کبوتر مرغوبترین کارخانه کود سازی هستند.کبوترخانه‌های ایرانی مورد توجه بسیاری از سیّاحان و گردشگران خارجی بوده و ابن بطوطه مراکشی ظاهراً اوّلین سفرنامه نویسی بوده که دربارۀ کبوترخانۀ ایرانی سخن گفته است.

علاوه بر ابن بطوطه در قرن‌های بعد نیز سیّاحان بسیاری، راجع به برج‌های کبوترخانۀ اصفهان و یزد مطالب زیادی نوشته‏اند. کبوترخانه در گذشته در اقتصاد کشور نیز تأثیرگذار بوده؛ به نحوی که غازان خان مغول در کنار سایر اقداماتی که برای احیای کشاورزی ایران انجام داد، فرمان‌هایی برای حفظ و بازسازی و نگهداری کبوتران و کبوترخانه‌ها صادر کرد.

ناشکری است که از این همه دانش و تحصیل این آثار بی بهره باشیم و هیچ کاری در خور عظمت آن‌ها انجام ندهیم و هر روز شاهد فروریختن این مواریث فرهنگی و هنری باشیم.

متأسّفانه عملکرد پرسود این بناهای با ارزش که در کار کشاورزی نقشی حیاتی دارد، بر جامعۀ ما پنهان مانده است.

این بناهای شگفت آور، کارخانۀ ساخت مرغوب‏ترین کود شناخته شده در جهان هستند.
معماران ایرانی به دلیل نگاه عالمانه به اقلیم و علم زیست شناسی، عجایبی حیرت انگیز و ماندگار، با عنوان کبوترخانه‌های ایرانی خلق کرده‏ اند که در حقیقت سزاوار است به آن‌ها به عنوان آثاری برتر از عجایب هفت‌گانۀ عالم نگاه کرد.

ناشناخته ماندن کبوترخانه های ایرانی

کبوترخانه‌های ایرانی مانند بسیاری از مظاهر هنری ایران ناشناخته مانده‏ اند، در حالی که برج‌های زیبای کبوتر به عنوان زیرساخت کشاورزی در تمام ایران از کناره‌های شرقی دریاچه ارومیه گرفته تا کویر یزد و میبد و برخی روستاهای نطنز و کاشان و از جنوب خراسان و طبس گرفته تا گوشه و کنار شهرها و آبادی‌های این سرزمین حضوری پیوسته داشته ‏اند.

تنها در حوالی اصفهان بیش از سه هزار برج زیبای کبوتر وجود داشته است و استان یزد نیز در شهرستان میبد یکی از زیباترین کبوترخانه‌ها را در خود جای داده است.

کبوترخانه‌ها مانند دژ نظامی در برابر همه دشمنان کبوتر که کم هم نیستند، مقاوم و نفوذ ناپذیر هستند.

فضای داخلی کبوترخانه امن و مفرّح بوه که گاهی محل تجمّع حدود ۲۵ هزار کبوتر است.آشیانه‌ها آن چنان زیبا و منظّم از مصالح کاهگل ساخته شده که تابستان، خنک بوده و باد در فضای آن جاری است و زمستان، گرم بوده و از وزش بادهای سرد محلّی در امان است.

هندسه و ریاضیات آن به خاطر به حدّاکثر رساندن سطح در حجمی ثابت و بهره گیری از اصول زیباشناختی آن چشم‌گیر است.
در ساخت برج‌های کبوتر از دانش فیزیک با توجه به اصل تشدید عالمانه بهره برده شده است، چرا که پرواز همزمان و دسته جمعی و برخاستن ناگهانی حدود ۱۴ هزار تا ۲۵ هزار کبوتر ارتعاشات بسیار قوی ای را به وجود می‏ آورد.

در گذشته در هر کبوتر خانه، هر کبوتر سالانه شانزده کیلو کود خشک تولید می‏کرد بنابراین هر برج حاوی پنج هزار تا هفت هزار کبوتر، سالانه کود هیجده هزار درخت میوه یا ده هکتار مزرعه را تأمین می‏کرد، از این رو منبع درآمدی بسیار ارزشمند بود.

برج کبوترخانه میبد

برج کبوترخانه میبد در جنوب شرقی باروی قدیم میبد (محل کنونی فرمانداری میبد) واقع است و بنا از خارج به صورت برجی مدوّر و آراسته به نقش‌های ویژه و از داخل دارای سه طبقه و مجهّز به هزاران لانه برای جلب و نگهداری پرندگان مهاجر است.

قدمت برج کبوترخانه میبد به دوران قاجار بر می‏گردد و در فهرست آثار ملّی به ثبت رسیده است.نوارهای گچی اطراف دیوار، تلۀ مارگیر، گنبد، کنگره‌ها و طاق بندی با گچ بری‌های خاص از دیگر ویژگی‌های برج کبوترخانه میبد است.

عکس از شبکه جهانی، کبوتران حرم بارگاه رضوی(علیه آلاف التّحیه و السّلام )مشهد مقدّس سمت چپ کبوتران حرم بارگاه حضرت معصومه کریمه اهل بیت^ در قم

عکس از شبکه جهانی، تصاویر کبوترخانه؛ اعجاز معماری ایرانی/ کارخانه‌های تولید مرغوبترین کود جهان

عکس از مؤلف، خانه ای در روستای سمنگان علیا از توابع شهر صحنه کرمانشاه که گرداگردش شصت لانه کبوتر دارد.
خوشبختانه اخیرا در شهرهایی مانند دزفول، این اثر مهم و فراموش شده احیا شده‏است:

عکس از شبکه جهانی، نمایی از کبوتر خانه جدید ساخته شده در پارک بانوان دزفول

عکس از مؤلف، اخیرا در میدان شهدا روبروی ساختمان شهرداری مشهد مقدس کبوتر خانه ای احداث شده و به پای کبوتران نیز حلقه‌هایی صدا دار قرار داده شده که برای مردم جالب است و می‏ایستند و تماشا می‏کنند.