در بخش اول به‌جای سموم می توان از پرندگان و حشرات کنترل کننده آفات استفاده کرد که از این دسته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
هدهد، قنبره/قبره/چکاوک، صرد یا سنگ چشم، بلبل هزاردستان یا عندلیب و همچنین بلبل خرماشقراق یا سبزقبا، خطاف یا پرستو.
پرندگان دیگر برای کنترل آفات
علاوه بر چند پرندهای که گفتیم سایر پرندگان هم در کنترل آفات نقش زیادی دارند.
۱۰-۲-۱- قطا یا کوکر
پرنده قطا یا باقرقره و یا کوکر ایران که نوعی کبوتر است به عنوان زیباترین پرنده خاورمیانه معرفی شده است.
شبيه فاخته و قُمرى و از نظر ديد، بسيار تيزبين است و از ارتفاع بسياربالا، وجود آب را تشخيص مى دهد و در شناخت آب و راه مهارت دارد.
پيش از طلوع آفتاب، به اندازۀ مسافت ده روز، در پى آب خارج مىشود و بى آن كه مسير را در رفت و برگشت گم كند، به لانه اش بر مىگردد.
صداى او كاروان‌ها را به وجود آب در يك محلّ آگاه مى كند و در آشنايى به راه و راهنمايى به آن مثل زده مىشود. در روایت آمده که:
علی بن مهزیار میگوید:
«تَغَدَّيْتُ مَعَ أَبِي جَعْفَرٍ(ع): فَأُتِيَ بِقَطًا فَقَالَ إِنَّهُ مُبَارَكٌ وَ كَانَ يُعْجِبُهُ وَ كَانَ يَقُولُ أَطْعِمُوا الْيَرَقَانَ يُشْوَى لَهُ» ؛
با امام باقر(ع): غذا خوردم گوشت قطا آورده شد فرمود: مبارک است و آن حضرت به گوشت قطا علاقه داشتند و میفرمودند: به افراد یرقانی کباب قطا بخورانید.» این پرنده زیبا نیز در تولید کود و کنترل آفات نقش دارد.
عکس از شبکه جهانی،قطا یا کوکر زيباترين پرنده ايران
۱۰-۲-۲- کبک
در روایات به خوردن گوشت این پرنده زیبا سفارش شده است.
«عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ(ع): قَالَ: طْعِمُوا الْمَحْمُومَ لَحْمَ الْقَبَجِ فَإِنَّهُ يُقَوِّي السَّاقَيْنِ وَ يَطْرُدُ الْحُمَّى طَرْداً؛
به افراد تب دار گوشت کبک بدهید که ساق پا را قوی میکند و تب را از بین میبرد.»
کبک هم از جمله پرنده‌هایی است که در تولید کود و کنترل آفات نقش دارد.
عکس از شبکه جهانی، کبک زیبا در حال آواز خواندن
۱۰-۲-۳- بلدرچین
نگهداری بلدرچین در بوستان‌ها و پارک جنگلی‌ها برای تولید تخم و گوشت و نیز کنترل آفات جالب است.
بلدرچین معمولی پرندهای کوچک بازیگوش است.
او آشیانه خود را در مزارع و کشتزارها به خصوص گندم زارها میسازد.
همچنین غذای اصلی این پرنده حشرات موجود در این مزارع میباشد.
این پرنده در فصل بهار پس از طی مسافت طولانی به ایران می آید،
اما متاسفانه سموم شیمیائی در جهت دفع حشرات مزارع سبب مرگ و میر تعداد بسیار بالایی از این پرنده با ارزش میشوند.
با کاشت درختان و گیاهان مثمردر فضای سبز شهر میتوان مرغ خانگی و یا بوقلمون و بلدرچین پرورش داد و به صورت طبیعی از گندم و سایر دانه‌ها و سبزیجات حاصل از بوستان میتوان استفاده کرد و تخم و گوشت آن را در بوستان به فروش رساند.
همچنین با اجرای این طرح میتوان در قسمتی از بوستان‌ها و فضاهای سبز به پرورش گوسفند پرداخت و برای تغذیه از علف‌های بوستان استفاده کرد و از کود به دست آمده برای تقویت بوستان استفاده نمود.
همچنین به مردم آموزش داده شود که زباله‌های تر خود را برای کود جمع آوری کنند که در بوستان‌ها استفاده شود. میتوان در بوستان‌ها سطل‌های کرم خاکی در اختیار مردم قرار داد تا در منزل زباله‌های تر خود را تبدیل به کود نمایند.
عکس از شبکه جهانی، بلدرچین با کرمیدر منقار
۱۰-۳- حشرات کنترل کننده آفات
عکس از شبکه جهانی، سنجافک
عکس از شبکه جهانی، کفشدوزک
حشرات زیادی هستند که تغذیه شان و یا تخم ریزیشان از بدن آفات مزارع است مانند سنجاقک و کفشدوزک و زنبورهای دشمن آفات نباتی
۱۰-۳- وسایل کنترل کننده آفات
وسایل و دستگاه های کنترل کننده آفات بیولوژیکی می توان در کنترل آفات بجای سموم شیمیایی استفاده کرد.
